(poldermolen) te Ophemert

(poldermolen)

Ophemert, Gelderland

Nationale Molendag 2024
zaterdag 11-5
van
10:00:00
tot
17:00:00
Rondleiding, Demonstraties door de molenaar
Nationale Molendag 2024
Niet open op zondag 12-5

Over (poldermolen)

De Dorpspolder Wadenoijen werd vroeger bemalen door een molen. Deze brandde in 1887 af en moest daarna worden herbouwd. Op 23 mei 1874 was een eerdere molen verbrand, een wipmolen. Niet duidelijk is, of in 1874 een wipmolen herbouwd werd, of dat toen al voor een achtkante molen werd gekozen. Het eerste lijkt het meest waarschijnlijk. Aanwijzingen dat de molen in Wadenoijen op het fundament van een wipmolen is neergezet, zijn nog niet nader onderzocht. 

Blijkens een door molendeskundige Nico Jurgens uitgevoerd bouwhistorisch onderzoek werd bij de bouw van deze molen gebruik gemaakt van een van elders afkomstige molen. Op basis van meerdere kenmerken lijkt het zeer waarschijnlijk dat de molen oorspronkelijk als watermolen De Hoop in Nauerna stond.
Deze was echter een vijzelmolen, hetgeen inhoudt, dat het nu aanwezige ijzeren scheprad, tezamen met de eveneens ijzeren wateras, waterwiel en bonkelaar van een andere molen afkomstig moet zijn.
Er zijn nog meer aanwijzingen dat deze verplaatste molen voor hij in Wadenoijen ging malen, grondig is verbouwd: het oorspronkelijke onderschijfloop is hier gebruikt als bovenschijfloop, en het bovenwiel daarop aangepast. Dat is onder meer te zien aan de feitelijk onjuiste stand van de kammen. Verder is in de overring de rollensluis aanwezig van het oorspronkelijke kruiwerk en bevindt zich in het linkervoeghout nog altijd een stutkast, maar de plaats daarvan correspondeert niet met de huidige Vlaamse vang.
Het nu aanwezige scheprad is groter dan dat van de verbrande molen, waartoe een deel van het gewelf boven de krimp werd uitgebroken.

In 1971 werd de molen gerestaureerd en kon vanaf dat jaar weer malen, maar wel in circuit: al tientallen jaren was uitmalen op de boezem niet meer mogelijk en dat had alles te maken met een gaandeweg totaal veranderende omving. Door de verhoogde aanleg van de snelweg A15 was de molen als het ware 'in de diepte' komen te staan. Vanaf ca. 1970 kreeg de molen bovendien 'gezelschap' van een vuilstortplaats. Daarmee was het nog niet gedaan: vanaf ca. 2000 vergrootte de Betuwe-spoorlijn de problemen verder. 

Verplaatsing leek voor deze molen de enige oplossing. Plannen om deze molen in een nabijgelegen natuurgebied een functie als inmaler te geven werden begin 2004 weer op de lange baan geschoven, omdat de Rijksdienst voor de Monumentenzorg geen toestemming wilde verlenen. Pas in april 2007 werd beslist dat de molen mocht worden verplaatst.
8 januari 2010 werd begonnen met het verplaatsen van deze molen. Het achtkant moest worden gedemonteerd: het was niet mogelijk dit in zijn geheel naar de nieuwe locatie te vervoeren. Bijzonder is dat de historische veldmuren in enkele grote delen zijn afgebroken en op de nieuwe plaats weer gebruikt. 
25 maart 2010 zijn het gemonteerde achtkant en de oorspronkelijke kap op de reeds geplaatste oude muurfragmenten (in het natuurgebied De Steendert nabij Ophemert) gezet. 30 maart werden de roeden gestoken. Daarna is de molen verder maalvaardig gemaakt. 12 november 2010 volgde de officiële ingebruikname. 

Het zat de molen op zijn nieuwe plaats niet mee: op 27 oktober 2013 brak tijdens het draaien de binnenroede en werd door de val het hekwerk van de buitenroede ook beschadigd. Beide roeden werden enige tijd later gestreken.
In november 2014 kwamen nieuwe roeden en korte tijd daarna was de molen weer maalvaardig maar helaas: in het voorjaar van 2017 volgde wéér stilstand en opnieuw vanwege de roeden. Deze molen was, met vele andere, uitgerust met zgn. gedeelde roeden. In dit type, waarbij twee roehelften in het midden met bouten aan elkaar gekoppeld zaten, was een constructiefout geconstateerd en als gevolg werden vrijwel alle hiermee uitgeruste molens stilgezet. 
In december 2017 arriveerden hier nieuwe gelaste roeden; in januari 2018 was de molen weer maalvaardig.

Bouwjaar
1888
Functie
Molenaar
Johan Cahuzak
Telefoon
06-22266718
E-mailadres
Aandrijving
Adres
Ophemertsestraat 13
4061 RA Ophemert
Gelderland
Open op afspraak
Nee
Open voor publiek
Nee
Openingstijden
Schoolbezoek mogelijk
Nee

Word Molenvriend

Nederland zonder molens is ondenkbaar. Maar om deze monumentale iconen te laten draaien en malen is geld en aandacht nodig.

of abonneer je op onze nieuwsbrief!
 

Meer over deze molen

(poldermolen) te Ophemert

Locatie

Bezoekadres
Ophemertsestraat 13
Gemeente
West-Betuwe
Plaats
Ophemert
Postcode
4061 RA
Plaats (postadres)
Ophemert
Provincie
Rijksdriehoek: X
152212
Rijksdriehoek: Y
429438
WGS84: N (breedtegraad)
51.85351
WGS84: E (lengtegraad)
5.34674

Contact

Eigenaar
Molenstichting voor het Gelders Rivierengebied
E-mailadres
info@johancahuzak.nl
Telefoon
06-22266718

Over de molen

Inrichting
Aandrijving
Overbrengingsverhouding
1 : 0,36
Specificaties
Diam. scheprad: 5,20 m, breedte scheprad: 0,40 m;
Opvoerhoogte: 1,5 m

Registratienummers

DHM-databasenummer
450
Rijksmonumentnummer
35618
Ten Bruggencatenummer
10674