Ondermolen O te Ursem

Ondermolen O

Ursem, Noord-Holland

Nationale Molendag 2024
zaterdag 11-5
Nationale Molendag 2024
zondag 12-5

Over Ondermolen O

Ondermolen O is een eind 1633 of begin 1634 gebouwde achtkante binnenkruier. Aanvankelijk diende hij als bovenmolen voor de toen nog droog te malen Schermeer. Toen de Schermeer eenmaal daadwerkelijk droog begon te vallen, vond een grote herschikking van de aanwezige molens plaats.
Deze molen verplaatste men daarom in 1652 naar de huidige locatie, om daar te dienen als ondermolen. Vanaf dat moment maakte hij deel uit van de (inmiddels grotendeels verdwenen) groep van zestien molens tussen Ursem en Schermerhorn, de zgn. Noordkust. Deze maalde in drie trappen de binnenboezem van de Schermer af op de Schermerboezem. 

De molen werd in 1882 vervijzeld, kwam in 1929 buiten bedrijf en diende daarna uitsluitend nog als woning.
In maart 1944 werd de molen 'geplukt': as, roeden en ook koningspil werden verwijderd om daarna te worden toegepast in de Barremolen te Zoeterwoude-Rijndijk.  Die poldermolen had eind 1943 door asbreuk zijn wiekenkruis verspeeld. Dat men hiervoor een Schermermolen uitkoos was logisch: het was oorlog, materieel was duur en schaars en de Schermermolens zouden (en konden) toch niet meer in bedrijf komen. 
 
In 1957 werd Ondermolen O uitwendig hersteld door het aanbrengen van een bovenas, twee tweedehands roeden en een 'bovenwiel'. Dit laatste was niet meer dan een oud vijzelwiel (en dus veel te klein, waardoor draaien niet verantwoord was). Daarnaast was de derdehands bovenas voor dit type molen veel te kort. Zo leidde deze molen, overigens net als de andere Schermermolens in die tijd, een statisch bestaan. Uitwendig compleet, maar niet meer dan dat en van binnen alleen woning. 

Verandering van deze situatie kwam pas in 1988 toen deze molen, als laatste van de elf overgebleven Schermermolens, draaivaardig werd gemaakt door het aanbrengen van een nieuwe gietijzeren bovenas (van lang model, veel beter dan de toen aanwezige as passend bij een Noord-Hollandse binnenkruier), bovenwiel en roeden. Sindsdien draait de molen weer regelmatig. In 1999 werd ook een koningspil geplaatst. 

In het kader van het grote project, waarbij alle Schermermolens weer maalvaardig werden gemaakt, werd Ondermolen O in 2004 geheel gecompleteerd met boven- en onderschijfloop, vijzelwiel en een houten vijzel. Deze molen, die tamelijk ver van de andere overgebleven molens van Schermerhorn gelegen is, kreeg een maalcircuit. De vijzelwaterloop van de in 1930 gesloopte ondermolen N dient hierbij als overstort.

Bouwjaar
1633
Functie
Molenaar
Peter Volmer
Telefoon
072-5022598 / 072-5022423
Aandrijving
Adres
Molenweg 12
1646 WK Ursem
Noord-Holland
Open op afspraak
Nee
Open voor publiek
Nee
Openingstijden
Schoolbezoek mogelijk
Nee

Word Molenvriend

Nederland zonder molens is ondenkbaar. Maar om deze monumentale iconen te laten draaien en malen is geld en aandacht nodig.

of abonneer je op onze nieuwsbrief!
 

Meer over deze molen

Ondermolen O te Ursem

Locatie

Bezoekadres
Molenweg 12
Gemeente
Alkmaar
Plaats
Ursem
Postcode
1646 WK
Plaats (postadres)
Ursem gem. S
Provincie
Rijksdriehoek: X
120869
Rijksdriehoek: Y
514467
WGS84: N (breedtegraad)
52.61667
WGS84: E (lengtegraad)
4.88324

Contact

Eigenaar
Schermer Molens Stichting
Telefoon
072-5022598 / 072-5022423

Over de molen

Inrichting
Aandrijving
Overbrengingsverhouding
?

Registratienummers

DHM-databasenummer
649
Rijksmonumentnummer
33114
Ten Bruggencatenummer
00122