Ondermolen K te Schermerhorn

Ondermolen K

Schermerhorn, Noord-Holland

Nationale Molendag 2024
zaterdag 11-5
Nationale Molendag 2024
zondag 12-5

Over Ondermolen K

Ondermolen K is een eind 1633, begin 1634 gebouwde achtkante binnenkruier. Aanvankelijk diende deze als middenmolen voor de toen droog te malen Schermeer. In 1636 werd deze molen in zijn geheel enige honderden meters verplaatst om zijn definitieve plaats en bestemming te krijgen als ondermolen.
Mogelijk zijn vanwege de verplaatsing op de kapzolder acht schuine gordingen (zeg maar: halve veldkruisen) aangebracht. Deze constructie moet al zeer oud zijn, maar is in geen andere nog bestaande Schermermolen meer aanwezig. Het idee overheerst dat deze tijdelijk bedoeld waren maar nooit meer zijn weggehaald.

De molen is in 1876 vervijzeld en in 1929 buiten bedrijf gekomen. Niet lang daarna is de aanvoertocht achter de molen vergraven vanwege het inmiddels gebouwde nieuwe gemaal en op een ca. 1,5 m. lager peil, het polderpeil, gebracht. Sindsdien staat de achterwaterloop van de molen droog. Door de peilverlaging van -4,70 naar -5,00 NAP in 1991 werd de situatie nog ongunstiger.

In 1949 werd een sloopvergunning verleend; hiervan is echter geen gebruik gemaakt. De molen verkeerde op dat moment in slechte staat: zo was het rietdek van de romp deels verdwenen. In latere jaren is dat in opdracht van het waterschap hersteld.

In de jaren '70 van de 20ste eeuw werd de molen, onder invloed van het opkomende vrijwillig molenaarschap, draaivaardig gemaakt en zorgden de opeenvolgende bewoners dat er regelmatig werd gedraaid.

Jaren later volgde er meer: in 1995 werden voor- en achterwaterloop vernieuwd, in 1996 de penanten en veldmuren. Hierna is de molenaarswoning (in de stijl van ná de vervijzeling), compleet met spilkast en bedsteden, gereconstrueerd.

In het voorjaar van 2002 werd bekend dat een subsidie is toegewezen door de Rijksdienst voor de Monumentenzorg en het VSB-fonds, bestemd voor het restaureren van alle elf molens van de Schermer.
Voor Ondermolen K betekende dat: een nieuwe houten vijzel, vijzelwiel, wachtdeur en kroosbrug, keukenvloer opgehoogd voor het herbergen van de vijzel, nieuwe binnenroede, nieuwe riet op romp en kap, windpeluw, voorkeuvelens en voorwolf vervangen en het bestaande schijfloop op zijn plaats brengen.

Doordat de achterwaterloop (op binnenboezemniveau) al in 1929 is vergraven tot aanvoertocht voor het gemaal en daarmee het niveau van de poldersloten kreeg, heeft de molen geen aanvoer van water meer. Een oplossing lijkt echter niet in beeld (en is ook zonder kunstgrepen niet goed meer te realiseren). 

In de loop van 2022 bleek de ruim 50 jaar oude buitenroede aan vervanging toe. In april 2023 arriveerde de nieuwe roede bij de molenmaker; in oktober werd gestart met het kaalzetten van de afkomende roede. 24 oktober werd 's morgens de oude buitenroede gestreken en meteen daarna de nieuwe gestoken.

 

Bouwjaar
1633
Functie
Molenaar
M. Faber
Aandrijving
Adres
Molendijk 10
1636 VK Schermerhorn
Noord-Holland
Open op afspraak
Nee
Open voor publiek
Nee
Openingstijden
Niet te bezichtigen
Schoolbezoek mogelijk
Nee

Word Molenvriend

Nederland zonder molens is ondenkbaar. Maar om deze monumentale iconen te laten draaien en malen is geld en aandacht nodig.

of abonneer je op onze nieuwsbrief!
 

Meer over deze molen

Ondermolen K te Schermerhorn

Locatie

Bezoekadres
Molendijk 10
Gemeente
Alkmaar
Plaats
Schermerhorn
Postcode
1636 VK
Plaats (postadres)
Schermerhorn
Provincie
Rijksdriehoek: X
120776
Rijksdriehoek: Y
513468
WGS84: N (breedtegraad)
52.60768
WGS84: E (lengtegraad)
4.88197

Contact

Eigenaar
Schermer Molens Stichting

Over de molen

Inrichting
Aandrijving
Overbrengingsverhouding
1 : 1,93
Specificaties
Vijzel (hout): diam. Vijzel: 1,95 m, diam. Vijzelbalk: 55 cm., spoed beschoeping: 1,72 m, hellinghoek: 30°;
Opvoerhoogte: ca. 1 m

Registratienummers

DHM-databasenummer
633
Rijksmonumentnummer
33103
Ten Bruggencatenummer
00126