Grebmolen te Warmenhuizen

Grebmolen

Warmenhuizen, Noord-Holland

Nationale Molendag 2024
zaterdag 11-5
van
11:00:00
tot
16:00:00
Rondleiding
Nationale Molendag 2024
zondag 12-5
van
11:00:00
tot
16:00:00
Rondleiding

Over Grebmolen

De ca. 162 ha grote Grebpolder vormt een lager gedeelte binnen de polder Geestmerambacht, en is vanouds verdeeld in twee delen, de Oude of Weidgreb en de Nieuwe of Rietgreb. De Weidgreb bestond uit oud land en werd krachtens een uitgiftebrief van Lamoraal, Graaf van Egmond van 31 oktober 1547, in het daaropvolgende jaar drooggemaakt. De droogmaking van de rietlanden van de Nieuwe Greb volgde kort daarna. Beide delen die door het polderwater van Geestmerambacht van elkaar waren gescheiden, waren onderling verbonden met een grondduiker. De bemaling ervan heeft volgens oude kaarten altijd plaats gehad door een achtkante molen, die vanaf het begin gestaan heeft op de plaats van de huidige molen.
Nog voor 1819 is in de bemaling van de Greb opgenomen een gebied van ca. 17 ha genaamd de Rekerkoog. Dit tussen de Greb en het Noordhollands Kanaal gelegen poldertje had vroeger een eigen molentje. Op een van kort voor 1680 daterende kaart staat het aan de oostrand van de Rekerkoog aangegeven. Het molentje is al voor 1819 verdwenen, maar zijn voorboezem was tot aan de ruilverkaveling in 1956 nog aanwezig.

In 1875 brandde de achtkante schepradmolen van de Grebpolder door blikseminslag af, waarna in datzelfde jaar de huidige vijzelmolen werd gebouwd door molenmaker K. Kriller voor ƒ 8875,--.
Lange tijd werd de molen ook gebruikt voor het inmalen van water ten behoeve van de rietgronden in de Nieuwe of Rietgreb. De scheidingssloot tussen beide delen van de polder werd dan jaarlijks gedurende zekere tijd van het water van Geestmerambacht afgedamd om als toevoerleiding naar de Rietgreb te dienen.
Het in de Oude of Weidgreb ingelaten water van de polder Geestmerambacht werd vervolgens in de afgedamde sloot zo hoog opgemalen, dat het over de kade van de Rietgreb stroomde en deze onder water zette. In 1909 werd besloten dit inmalen te staken, mede vanwege de toen lage rietprijzen, en sindsdien is de rietcultuur geleidelijk uit de polder verdwenen.

Tot 1925 is uitsluitend op windkracht gemalen. In dat jaar werd bij de molen een klein hulpgemaaltje geplaatst in de vorm van een houten vijzel die door een benzinemotor werd aangedreven. De Grebpolder is in 1956 verkaveld en daarbij in vier verschillende afdelingen met een eigen peil verdeeld. In het kader van de verkaveling werd het door de molen bemalen oppervlak vergroot van 114 ha tot 162 ha, doordat aan de Grebpolder een stuk tussenliggend en meeverkaveld land van de polder Geestmerambacht werd toegevoegd. Bij die gelegenheid is de molenvijzel vernieuwd, voor diepere bemaling geschikt gemaakt en voorzien van een dieselmotor als hulpkracht.

In 1969 werd in het kader van de ruilverkaveling Geestmerambacht het gebied rond de Grebpolder verkaveld en is het polderpeil er ca. 1,2 m. verlaagd. Drie afdelingen laten hun water nu rechtstreeks af op het Geestmerambacht. De andere wordt tezamen met enig ander land en een totaal oppervlak van ca. 108 ha. nog bemalen. Hiervoor is toen naast de molen een klein elektrisch vijzelgemaaltje geplaatst. De molen is als gevolg hiervan buiten bedrijf gekomen maar wordt sinds 1972 toch weer geregeld in werking gesteld.
Teneinde verrotting van de fundering te voorkomen wordt het water in de voorwaterloop sindsdien door middel van een damwand met overstort en pompje kunstmatig op de hoogte van het voormalige polderpeil van bet Geestmerambacht gehouden.

De bovenas is, met een (inmiddels vervangen) buitenroe en kruilier, in 1930 aangebracht en afkomstig van de in dat jaar gesloopte korenmolen van het naburige Koedijk.

In 1986 brak tijdens het malen de binnenroede. Hierdoor onstond ook schade in de kap (zoals kambreuk in bovenwiel en -bonkelaar) en moest de molen een tijd stilstaan. In 1988 werd alles grondig hersteld. Bij het vernieuwen van de staart werd (helaas) de historische kruilier vervangen door een kruirad.

In de zomer van 2020 stelde men vast dat in één van de roeden een gat was gevallen. Na onderzoek besloot het Hoogheemraadschap vervolgens beide roeden niet te laten repareren maar te vervangen. Voor de molen betekende dit: voorlopige stilstand.
Op 20 augustus 2021 heeft men de roeden gestreken en ook de lange spruit verwijderd; die laatste diende ook te worden vervangen. Het werk aan deze molen bleef niet beperkt tot roeden en lange spruit: men heeft ook een stalen plaat op de kruivloer gelegd, de kuipbouten vervangen en de kap geschilderd. Het door ongedierte aangetaste ondertafelement werd grotendeels vernieuwd.
In september volgden dan de nieuwe roeden en niet lang daarna kon men weer malen.

Bouwjaar
1875
Functie
Molenaar
Bart Slooten / Jordie Nannes
Telefoon
072-5621856
E-mailadres
Aandrijving
Adres
Molenweg 1
1749 CK Warmenhuizen
Noord-Holland
Open op afspraak
Ja
Open voor publiek
Ja
Openingstijden
Als de molen draait en op afspraak.
Extra informatie schoolbezoek

Op afspraak graag mailen met jordienannes@hotmail.com

Schoolbezoek mogelijk
Ja

Word Molenvriend

Nederland zonder molens is ondenkbaar. Maar om deze monumentale iconen te laten draaien en malen is geld en aandacht nodig.

of abonneer je op onze nieuwsbrief!
 

Meer over deze molen

Grebmolen te Warmenhuizen

Locatie

Bezoekadres
Molenweg 1
Gemeente
Schagen
Plaats
Warmenhuizen
Postcode
1749 CK
Plaats (postadres)
Warmenhuizen
Provincie
Rijksdriehoek: X
110785
Rijksdriehoek: Y
523670
WGS84: N (breedtegraad)
52.69865
WGS84: E (lengtegraad)
4.73313

Contact

Eigenaar
Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier
E-mailadres
bart-henny@planet.nl
Telefoon
072-5621856

Over de molen

Inrichting
Aandrijving
Overbrengingsverhouding
1 : 1,90
Specificaties
Vijzel: diam. 1,07 m, diam. vijzelbalk: 50 cm., spoed beschoeping: 1,05 m, hellinghoek: 28°;
Opvoerhoogte: 1,3 m

Registratienummers

DHM-databasenummer
635
Rijksmonumentnummer
38281
Ten Bruggencatenummer
00318