De Slokop te Spaarndam

De Slokop

Spaarndam, Noord-Holland

Over De Slokop

De Slokop bemaalde tot 1951 de 705 ha. grote Vereenigde Binnenpolder onder Haarlemmerliede en Spaarnwoude op Rijnlands boezem. De molen is gelegen aan de Mooie Nel (vroeger: 'Mooie Hel' of 'Moeijen Hel' genoemd; dit stuk water was soms kennelijk moeilijk bevaarbaar).

Vóór 1877 stond hier een schepradmolen. Deze verkeerde in 1875 in dusdanige staat, dat een zeer grote opknapbeurt nodig was. Eenmaal begonnen bleek de molen slechter dan gedacht, waarna men besloot tot de bouw van een geheel nieuwe molen.
Deze heeft men meteen als vijzelmolen ingericht, dus ook de fundering zal ingrijpend zijn herzien. Niet duidelijk is, of de huidige, uit 1874 daterende, bovenas in de oude molen heeft gezeten; het lijkt waarschijnlijker dat deze as klaarlag maar pas in de nieuwe molen is gestoken.

De Vereenigde Binnenpolder werd tot 1927 uitsluitend met windkracht droog gehouden en niet alleen door De Slokop: er was nog een andere molen, aangeduid als de Liedemolen. Hoewel duidelijk kleiner dan de Slokop en vermoedelijk ook minder gunstig gelegen, was de Liedemolen wel de eerste die in het zeil ging als het polderpeil dat vereiste; de Slokopmolen werd pas in tweede instantie ingezet. 

In 1913 gebeurde hier iets merkwaardigs: de firma Pot leverde roede nr. 2261 af, een buitenroede, maar noteerde op het werkbriefje meteen: "Hier weer Buitenroede bij maken daar ze deze Buiten roe binnen gestoken hebben". Inderdaad volgde direct daarna nóg een buitenroede, de 2301.
Had molenmaker Kwantes zich vergist of waren beide oude roeden van deze molen even slecht,  zodat zij in de praktijk vrijwel tegelijk zijn vervangen? Waren die oude roeden nog van hout (en/of afkomstig van de voorganger)? 

Met de Liedemolen, de hoofdmolen van deze polder dus, ging het op 3 november 1927 goed mis: een roedebreuk met veel vervolgschade leidde tot de beslissing, deze molen te slopen en te vervangen door een vijzelgemaal, aan te drijven door een ruwoliemotor. Vanaf 1928, toen dat gemaal in gebruik werd genomen, was De Slokop alleen nog hulpgemaal en bleef dat tot 1951, waarna stilstand volgde. 

Vanaf 1951 was de molen verhuurd als woning en kwam uitwendig tenslotte in verval. Na verkoop aan de gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude volgde in 1964 evenwel een forse uitwendige restauratie, waarbij onder meer nieuwe gelaste roeden werden gestoken. Wél werd de molen toen voor bemaling geheel ongeschikt gemaakt: vrijwel al het gaandewerk is toen verwijderd. De buitenwaterloop was al eerder, 1953, kort na de ramp in Zeeland, gedicht. Wat van het binnenwerk overbleef was het enorme conische bovenwiel met zes plooistukken.

In 1974 volgde verkoop aan vereniging De Hollandsche Molen te Amsterdam.
Na jaren van stilstand, waarbij de molen overigens steeds behoorlijk werd onderhouden, slaagde de jonge Stichting Molens Zuid-Kennemerland er in 1984 in, de molen vanwege het 550-jarig bestaan van de Vereenigde Binnenpolder weer te laten draaien. Vanaf dat moment is de molen door zijn bewoner zo nu en dan in beweging gezet.

In 2003 kwam hieraan, door de slechte staat van de roeden, een voorlopig einde. Nieuwe roeden werden in het najaar van 2007 gestoken. Sindsdien is de molen weer draaivaardig en draait af en toe.
In de zomer van 2014 volgde stilzetting vanwege de slechte staat van de staartbalk. Vroeg in 2015 is een nieuwe balk aangebracht.

Vereniging de Hollandsche Molen besloot in 2011 om zich te concentreren op haar kerntaken: belangenbehartiging en draagvlakverbreding. Dit betekende ook dat het eigen molenbezit zoveel mogelijk aan andere, competente, instanties werd overgedragen.
In 2016 vond DHM in Stadsherstel Amsterdam een goede partij om zowel De Slokop te Spaarndam als De Zwaan te Ouderkerk aan de Amstel over te nemen. Beide molens hebben gemeen dat zij al decennialang wel draai- maar niet meer maalvaardig zijn en voor bewoning verhuurd. Dat is na 1 augustus 2016 zo gebleven.

Molenaars van de Slokop waren:
Bastiaan van Geldorp, 1859 - 1896 (dus ook van de voorganger)
Petrus van Geldorp, 1896 - 1915
Johannes van der Aar, 1916 - 1951
Na 1951 werd de molen verhuurd aan de familie De Raaf, van wie nazaten nog steeds de molen bewonen.

Bouwjaar
1877
Functie
Molenaar
J. van Run
Telefoon
023-5372771 (molenaar)
Aandrijving
Adres
Lagedijk 13
2064 KV Spaarndam
Noord-Holland
Open op afspraak
Nee
Open voor publiek
Nee
Openingstijden
Schoolbezoek mogelijk
Nee

Word Molenvriend

Nederland zonder molens is ondenkbaar. Maar om deze monumentale iconen te laten draaien en malen is geld en aandacht nodig.

of abonneer je op onze nieuwsbrief!
 

Meer over deze molen

De Slokop te Spaarndam

Locatie

Bezoekadres
Lagedijk 13
Gemeente
Haarlemmermeer
Plaats
Spaarndam
Postcode
2064 KV
Plaats (postadres)
Spaarndam
Provincie
Rijksdriehoek: X
106936
Rijksdriehoek: Y
491279
WGS84: N (breedtegraad)
52.40723
WGS84: E (lengtegraad)
4.68087

Contact

Eigenaar
Stadsherstel Amsterdam N.V.
Telefoon
023-5372771 (molenaar)

Over de molen

Inrichting
Aandrijving
Specificaties
vijzel niet meer aanwezig, opvoerhoogte voorheen: ca. 1,20-1,30 m

Registratienummers

DHM-databasenummer
640
Rijksmonumentnummer
19911
Ten Bruggencatenummer
00012